Een metafoor prikkelt, inspireert en beklijft

Een metafoor prikkelt, inspireert en beklijft

Als tekstschrijver gebruik ik een prittstift als metafoor voor mijn slogan ‘Schrijven om te beklijven’. Die prittstift roept direct allerlei associaties op. Een gevleugelde uitspraak luidt niet voor niets: ‘Beelden zeggen meer dan 1000 woorden’. Heb je je wel eens afgevraagd hoeveel informatie je kunt voorstellen, begrijpen en onthouden zonder het gebruik van beelden en voorbeelden? De prittstift zorgt ervoor dat relaties en (potentiële) klanten mijn boodschap kunnen onthouden. Dankzij deze metafoor blijft mijn verhaal veel beter plakken. 

Figuurlijk taalgebruik

Een metafoor is een stijlfiguur:  een vorm van overdrachtelijk  of figuurlijk taalgebruik. De website van Onze Taal geeft als belangrijkste voorbeeld van de metafoor: de kameel als het schip van de woestijn. Bij een metafoor schets je een beeld ( = schip van de woestijn) dat een opvallende overeenkomst vertoont met wat je bedoelt (= kameel). De waggelende kameel vertoont een gelijkenis met het deinende schip op zee. In het rulle zand van de woestijn is de kameel het enige transportmiddel: vergelijkbaar met de functie van een schip op zee. Door het verband kun je je een beeld schetsen. Een goed voorbeeld is ook ‘de gordel van smaragd’ als bijnaam voor Indonesië. De koning onder de edelstenen is een prima metafoor voor de schoonheid van de Indonesische natuur.

Associaties oproepen

De juiste metafoor visualiseert en verklaart je boodschap. Voorbeelden geven op beeldende wijze tekst en uitleg. Het schetsen van beelden zorgt voor herkenning en associatie. Met andere woorden: beeldend schrijven prikkelt de fantasie en spreekt de creatieve, rechter hersenhelft van je lezer aan. Een metafoor doorbreekt daarmee een bestaand denkpatroon. Hoe treffender de overeenkomst, hoe krachtiger de metafoor. Je kunt ook stellen dat de kracht van de metafoor in de figuurlijke betekenis schuilt. Met andere woorden: de metafoor is ‘rijker’ dan de vergelijking, omdat hij allerlei beelden spontaan oproept. Kijk maar eens naar het volgende voorbeeld: ‘De mountainbiker ploegde zich eenzaam door de modder naar Olympisch goud’. Dat roept andere associaties op dan: ‘Na een zware wedstrijd won de mountainbiker Olympisch goud.’ Terug naar de prittstift die ik zelf als metafoor gebruik: welke associaties roept deze plakstift bij jou op?

Geschiedenis metaforen

Oorspronkelijk was de metafoor vooral een stijlfiguur die schrijvers en dichters veel gebruikten. Een beroemde metafoor vloeide uit de pen van Joost van den Vondel: ‘De wereld is een schouwtoneel. Elk speelt zijn rol en krijgt zijn deel.’ De Griekse filosoof Aristoteles vergeleek ouderdom met levensavond. Vroeger was het gebruik van metaforen vooral een talig verschijnsel. In onze huidige beeldcultuur maken metaforen een boodschap concreter, beeldender en dus aantrekkelijker. Metaforen prikkelen, inspireren en beklijven. Niet voor niets maken beeldende kunst, vormgeving en reclame volop gebruik van metaforen. Vooral om associaties te leggen tussen een product en een gevoel. Denk maar aan de zwaan die jarenlang als metafoor gebruikt werd in de commercials van de KLM. Of aan ‘de paarse krokodil’ als metafoor voor bureaucratie.

Voorbeelden

Graag geef ik je 3 voorbeelden van metaforen die op mijn netvlies gebrand staan:

  • Maarten Bijleveld van IncassoPlein credit management geeft relaties tijdens netwerkbijeenkomsten een pleisterdoosje. De achterliggende gedachte: Maarten zorgt als EHBO’er voor Eerste Hulp Bij Openstaande facturen.
  • Tekstschrijfster en journalist Sigrid van Iersel heeft een boek geschreven over 11 magische verhaalkrachten. Het luistert naar de veelzeggende titel ‘Toverballen voor het brein’. Als je als kind toverballen in je mond gehad hebt, snap je deze vergelijking direct.
  • Webschrijver Arjan van Erkel spreekt in zijn boek ‘Verleiden op internet’ over de noodzaak van een banaan op je webpagina. Bezoekers van websites zijn te vergelijken met nerveuze aapjes. Ze willen maar één ding. Het liefst zo snel mogelijk.

Ken je zelf voorbeelden van krachtige metaforen? Plaats ze dan als reactie op dit blogartikel.

Als tekstschrijvercopywriter, contentcreator, storyteller, bloggerpresentatiecoach en SEO tekstschrijver helpt André Driessen ondernemers in de regio Eindhoven – TilburgHelmondDen Bosch om hun ideeën te verwoorden. Op papier, op het beeldscherm of bij presentaties, zoals de Elevator Pitch of een Pecha Kucha.

Speciaal voor ondernemers heeft hij enkele beproefde workshops ontwikkeld: Bloggen, Storytelling, Webschrijven, Verkoopbrieven schrijven en Elevator Pitch. Ook geeft hij graag gastpresentaties over de disciplines die hij beoefent. 

Samen met de experts van Kwaaijongens laat André ondernemers scoren met WordPress-websites.